برق صنعتی شامل چه تجهیزات است؟
به منظور فعال‌سازی و استفاده از قابلیت‌های برق صنعتی به انواع مختلفی از تجهیزات پیشرفته نیاز است؛ به عنوان مثال یکی از این تجهیزات مدارشکن صنعتی نام دارد که عملکرد آن مشابه با مدارشکن‌های خانگی بوده و در صورت تحمیل اضافه بار به سیستم جریان برق را قطع می‌کنند. اما با توجه به اینکه جریان برق صنعتی نسبت به جریان برق خانگی به مراتب قوی‌تر است، قطع کننده‌ها و سایر تجهیزاتی که در تابلو برق مورد استفاده قرار می‌گیرند، تحمل بارهای قوی‌تری را دارند.
در تأمین و مدیریت برق صنعتی از تجهیزات مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه با مهم‌ترین تجهیزات برق صنعتی مربوط به این حوزه آشنا می‌شویم و ویژگی‌ها و خصوصیات هر یک را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1- سیم و کابل (تجهیزات انتقال برق)
تجهیزات انتقال برق، یعنی سیم و کابل؛ یکی از پرکاربردترین و اصلی‌ترین ابزارهای حیطه برق صنعتی است که باید از خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار باشد. تحمل بالا در برابر شدت جریان الکتریکی قدرتمند برق صنعتی و سه فاز و دوام و مقاومت بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های سیم و کابل برق صنعتی محسوب می‌شود. سیم و کابل‌های برق صنعتی در انواع مختلفی وجود دارند که می‌توان به کابل برق فشار ضعیف، کابل برق فشار متوسط و کابل برق فشار قوی اشاره کرد.
2- تابلوی برق صنعتی
یکی دیگر از تجهیزات پرکاربرد در حیطه برق صنعتی، تابلوی برق صنعتی است. تابلو برق یکی از تجهیزات مهم است که لوازم و تجهیزات الکتریکی مربوط به یک کارخانه، کارگاه، بیمارستان، مرکز تجاری و غیره در داخل آن قرار می‌گیرد. اصلی‌ترین کاربرد تابلوهای برق صنعتی، کنترل فرایندهای صنعتی و توزیع برق بین دستگاه‌ها و تجهیزات مختلف است. تابلوها یا پنل‌های برق صنعتی از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام وظایف خاصی را بر عهده دارند.
معرفی تجهیزات تابلو برق صنعتی
در ادامه پاسخ پرسش برق صنعتی چیست، باید بگوییم که تجهیزات حیطه برق صنعتی را می‌توان بر اساس عملکرد در دسته بندی‌های مختلف طبقه‌بندی کرد. در ادامه مهم‌ترین تجهیزات تابلو برق صنعتی بر اساس عملکرد گروه‌بندی و معرفی شده است.
کلید اتوماتیک
بیشترین کاربرد در تابلو برق صنعتی متعلق به کلیدهای اتوماتیک است. کلیدهای اتوماتیک در مواقع خطر ساز (زمانی‌که اتصال کوتاه رخ دهد) می‌توانند مدار را به‌صورت خودکار قطع کنند. سه کلید هوشمند زیر جزو تجهیزات تابلو برق صنعتی هستند. درحالی‌که هدف مشترکی دارند، ساختار آن‌ها متفاوت است:
کلید مینیاتوری: یکی از قعات معروف الکترومکانیکی در تابلو برق صنعتی است. این قطعه از طریق قطع و وصل جریان و محدود کردن آن از کاربران یا برقکاران در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت می‌کند. کلید مینیاتوری در دو مدل حرارتی و مغناطیسی در دسترس بوده و بر حسب شرایط مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کلید اهرمی: کلیدهای اهرمی دو مدل جریان پایین و جریان بالا دارند و همانطور که از نام آن‌ها مشخص است، به کمک اهرمی که در این کلیدها وجود دارد می‌توانند مدار را قطع و وصل کنند.
کلید حرارتی: یکی از تجهیزات تابلو برق صنعتی که امنیت بالایی را برای آن به ارمغان می‌آورد، کلید حرارتی نام دارد و به عنوان یک قطعه حفاطتی عمل می‌کند. این قطعه توانایی کنترل جریان حرارتی و همچنین قابلیت قطع جریان مغناطیسی در تابلو برق را دارد.
رله بی متال
یکی از ابزارهای حفاظتی در تابلو برق صنعتی است که از موتورهای الکتریکی در برابر شدت و جریان اضافه بار به خوبی محافظت می‌کند. رله بی متال از دو فلز غیر هم‌جنس تولید می‌شود که بر اساس اختلاف بین ضریب انبساطی این دو فلز عمل می‌کند.
کنتاکتور
یکی دیگر از تجهیزات تابلو برق صنعتی محسوب می‌شود که به منظور قطع و وصل جریان الکتریکی بین منبع تغذیه و بار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور از دو هسته متحرک و ثابت تشکیل می‌شود که در وسط هسته ثابت یک سیم‌پیچ قرار دارد. زمانی که جریان الکتریکی برقرار می‌شود هسته متحرک به سمت هسته ثابت حرکت می‌کند.
شاسی
برای انتقال فرمان وصل و قطع به سمت رله‌ها و کنتاکتور از قطعه‌ای به نام شاسی یا کلید فشاری شستی در تابلو برق صنعتی استفاده می‌شود. این قطعه در انواع مختلفی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را بر اساس قطر، شکل ظاهری، رنگ و نوع ارسال فرمان در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد.
تایمرها
تایمرها، تجهیزات کنترل کننده زمان در مدار هستند. زیرا با کمک آن‌ها می‌توان در یک بازه زمانی، حالت مدار یا جریان داخل مدار را قطع و وصل کرد. پرکاربردترین تایمرها در تابلو برق صنعتی به شرح زیر هستند.
الکترونیکی: تایمرهای الکترونیکی دقت بالایی دارند، اما برای اینکه عملکرد بهتری داشته باشند باید آن‌ها را به یک منبع تغذیه وصل کرد. این تایمرها دارای صفحه نمایش هستند که تنظیمات اعمال شده را می‌توان روی آن مشاهده کرد.
مولتی رنج: تایمرهای مولتی رنج بسیار پیشرفته‌تر است دیگر انواع تایمر هستند و می‌توانند به‌طور همزمان چندین فعالیت را انجام دهند. قابلیت زمان سنجی تا 12 ساعت از ویژگی‌های تایمر مولتی رنج است. با توجه به عملکردی که این دستگاه دارد، در بیشتر تابلو برق‌های صنعتی از این مدل تایمر استفاده می‌شود.
ترمینال ریلی
ترمینال ریلی قطعه‌ای است که می‌تواند اتصال و ارتباط تجهیزات مختلف به یکدیگر را ممکن کند. این قطعه در انواع مختلفی وجود دارد که می‌توان به ترمینال ریلی معمولی، فشاری، دو طبقه و چند طبقه اشاره کرد.
تجهیزات کنترل کننده حرکت برق در مدار
برخی از تجهیزات در تابلو برق صنعتی، حرکت بخش‌های مکانیکی را محدود می‌کنند. ازاین‌رو، به این دستگاه‌ها، کنترل کننده حرکت برق در مدار می‌گویند. انواع متفاوتی از این تجهیزات وجود دارد که به شرح زیر هستند:
میکروسوئیچ: میکروسوئیچ‌ها نوعی کلید هستند که با فشار دادن یا ضربه زدن، می‌توان آن‌ها را فعال کرد و وظیفه وصل و قطع کردن کردن مدار را دارند. این قطعه می‌توانند به صورت محوری یا پیستونی باشند و هرکدام فعالیت خاص خود را دارند. به‌طورکلی از میکروسوئیچ‌ها برای کنترل ماشین‌های برش، بالابرها، تایمرهای موتوری و آسانسورها استفاده می‌کنند.
شیرهای برقی: تنظیم کردن جریان هوا داخل سیستم‌های هیدرولیکی با یک نوع از شیرهای برقی انجام می‌شود. این شیرها از لحاظ ظاهری بسیار به قرقره شبیه هستند که به یک پیستون فلزی متصل شده است.